CHƯƠNG I
LY HÔN 

Tiết I: Hòa giải ly hôn  

6._ Chánh án tự mình đảm lãnh việc hòa giải ly hôn vì trong quan niệm của luật pháp, việc hòa giải này không phải là một thủ tục chiếu lệ. Nhà lập pháp thực tâm mong muốn rằng thủ tục hòa giải sẽ đưa đến kết quả dàn xếp được những sự xích mích nhất thời giữa vợ chồng để tránh cho gia đình khỏi tan vỡ. Gia đình là nền tảng của xã hội, hôn nhân là một định chế quan trọng đặc biệt, cho nên việc ly dị phải coi là một việc bất đắc dĩ, chỉ được chấp nhận nếu không thể nào tránh được. Thực thế, sự hào giải có được kết quả như luật pháp mong muốn hay không, đó là vấn đề khác, nhưng muốn có hy vọng kết quả, lời nói của người hòa giải phải là lời nói của môt người có uy tín vì kinh nghiệm, vì niên tuế, nếu không, ít ra cũng phải là uy tính của chức vụ.

7._Sự đệ đơn. Nhiệm vụ hòa giải của Chánh án khởi đầu ngay từ lúc người chồng hay người vợi đệ đơn ly hôn. Điều 65 sắc luật ngày 23-7-65 bó buộc người vợ hay người chồng muốn ly hôn phải đích thân trình diện đệ đơn trước Chánh án. Người thỉnh nguyện phải đích thân có mặt để Chánh án khuyên nhủ, lưu ý người này về những hậu quả trọng đại của sợ ly hôn đối ov71i chính bản thân hai vợ chồng, cũng như đối với con cái của họ sau này trong xã hội. Sự khuyến cáo nhằm dẫn dụ người thỉnh nguyện từ bỏ ý định của mình. Tuy không phải là viêc bí mật, nhưng muốn cho sự khuyến cáo có nhiều hi vọng kết quả, phải tránh sự có mặt của người đệ tam, vì thế, chỉ mình Chánh án tiếp đương sự, không cần và không được có sự hiện diện của lục sự.

8._ Cũng vì đương sự phải đích thân có mặt để được khuyến cáo riêng biệt, nên một đằng, đơn ly hôn không thể do luật sư thay mặt đệ trình, và đằng khác, luật sư không được chứng kiến lúc thân chủ trình diện trước Chánh án để nộp đơn ly dị. Tuy nhiên, nếu người thỉnh nguyện cư ngụ ở một nơi khác, thuộc quản hạt một Tòa án khác, luât không bắt buộc đương sự phải đích thân trình diện trước Chánh án nơi trú quán của mình. Thí dụ Hai vợ chồng X trú quán ở Saigon, nhưng người vợ cư ngụ buôn bán ở Mỹ Tho: tòa án Saigon là nơi trú quán và là Tòa án có thẩm quyền; Tòa án Mỹ Tho là Tòa án nơi cư trú. Người vợ muốn ly dị, thay vì phải đến Tòa Saigon nộp đơn có thể gửi đơn đến Tòa án Saigon xin Chánh án ủy nhiệm cho Chánh án Mỹ Tho chấp đơn của mình. Định lệnh ủy nhiệm được phê ngay dưới đơn (xem mẫu 1) và chiếu định lệnh này, người vợ sẽ trình diện trước Chánh án ở Mỹ Tho để nộp đơn xin ly dị, như sẽ phải đích thân trình diện.