NHỮNG LƯU Ý CỦA DÂN LUẬT NQQ

1. Đó là định chế thời hiệu (prescription). Định chế này có hai hình thức là thời tiêu và thời đắc.
   Thời tiêu có nghĩa là khi ai có một quyền gì để quá một thời gian quá lâu (thường là 30 năm) không sử dụng thì quyền đó bị tiêu diệt. Thí dụ: như chủ nợ có nợ mà không đòi thì sau 30 năm, con nợ không phải trả nữa. Tại sao vậy? Tại vì người ta cho rằng, trong đa số trường hợp, sau một thời gian lâu như vậy, hẳn món nợ đã trả rồi và biên lai có thể thất lạc. Nếu nay cho phép chủ nợ đòi nữa thì sẽ gây tình trạng bất ổn định pháp lý.
   Thời đắc là trường hợp một người chiếm cứ một bất động sản. Sau một thời gian dài là 30 năm thì người đó sẽ đương nhiên trở thành sở hữu chủ bất động sản mặc dù lúc ban đầy y có thể chỉ là một kẻ chấp hữu vô quyền. Sau 30 năm, người sở hữu chủ thực sự mất quyền đòi lại bất động sản vì người ta cho rằng trong đa số trường hợp, một người chấp hữu một vật trong 30 năm mà không có người khác đòi thì người đó chính là chủ sở hữu thật sự. Nếu quyền của người này bị phủ nhận thì sẽ gây nên một tình trạng bất ổn định pháp lý.
   Tuy nhiên định chế thời tiêu trên đây không phải là không đưa đến những bất công. Trong số những chủ nợ mà quyền bị thời tiêu hẳn cũng có người chưa được trả nợ. Trong số những trạch chủ bị mất quyền vì sự thời đắc hẳn cũng có người là sở hữu chủ thật sự đã bị kẻ khác tiếm đoạt mất tài sản. Như vậy là trong hai định chế này, công lý đã bị hy sinh cho trật tự xã hội hay nói cách khác, trật tự xã hội được coi trọng hơn công lý.(11)
2. Nếu luân lý là một yếu tố đáng kể trong sự tạo lập pháp luật thì ngoài luân lý cũng còn những yếu tố khác mà nhà lập pháp không thể bỏ qua. Muốn duy trì trật tự xã hội, đành rằng cần có sự công bình (thuộc phạm vi luân lý) nhưng cũng cần cả sự ổn định của pháp lý. (Lưu ý: Lẽ công bằng ở điều 262 BLTTDS 2015 thuộc phạm vi luân lý).12;