Nông Văn Cạn lìa đời đột ngột trong cô độc, để lại một gia sản lớn. Có ba người phụ nữ đơn thân nuôi con, tự nhận mình là vợ duy nhất của Nông Văn Cạn để đòi thừa hưởng toàn bộ gia tài. Khi còn sống, Nông Văn Cạn đi lung tung, ăn nói ba hoa, lúc tán tỉnh bà này, lúc xa cạ bà nọ nên không ai biết Cạn đã ăn nằm với bà nào. Với mỗi bà, Nông Văn Cạn đều nói “Em là vợ duy nhất của anh”. Thời ấy, chưa có giám định ADN. Vụ việc tranh chấp vào hồi quyết liệt. Máu tham, máu ghen phủ lên đầu. “Chồng chung chưa dễ ai chiều cho ai”, nên đã xảy ra xô xát. Bà nào cũng cho rằng mình là vợ duy nhất của Nông Văn Cạn.

Vụ việc phải đưa đến quan phân xử. Để giành phần thắng về mình, các bà đều âm thầm lễ vật hậu hỉ cho quan. Quan nhận tất. Bà nào cũng tự nhủ phần thắng sẽ thuộc về mình nên hí hửng chờ ngày phán xử.

Trước chốn công đường, không cần nhân chứng, vật chứng, quan nói: “Các mụ nói Nông Văn Cạn là chồng của mình thì tất nhiên các mụ phải biết con cu của chồng mình phải không?”.

– Dạ! Cả ba bà đều đồng thanh hô “dạ”, rất tự tin.

Mụ thứ nhất nghe quan hỏi: “Con cu chồng mụ hình thù ra sao, giống cái gì?”.

– Dạ, bẩm quan lớn, con cu của chồng con giống cục gân!

Quan vỗ đùi cái đét, phán: “Phải, phải, rất phải. Cứng trân trân cục gân chí phải. Nông Văn Cạn đích thị là chồng mụ”.

Mụ thứ hai nghe quan hỏi: “Con cu chồng mụ hình thù ra sao, giống cái gì?”.

– Dạ, bẩm quan lớn, con cu của chồng con giống cục xương ạ !

Quan cũng vỗ đùi cái đét, phán: “Phải, phải, cũng phải. Nhớ nhớ thương thương cục xương cũng phải. Nông Văn Cạn đích thị là chồng mụ”.

Mụ thứ ba nghe quan hỏi: “Con cu chồng mụ hình thù ra sao, giống cái gì?”.

– Dạ, bẩm quan lớn, con cu của chồng con giống cục da ạ !

Lần này thì quan không vỗ đùi mà xoa tay, rồi phán: “phải, cũng phải. Thụt dô thụt ra cục da cũng phải. Nông Văn Cạn đích thị là chồng mụ”.

Quan kết luận: “Cứng trân trân cục gân cũng phải – nhớ nhớ thương thương cục xương cũng phải – thụt dô thụt ra cục da cũng phải. Các mụ đều mô tả đúng tình trạng con cu của Nông Văn Cạn. Vì vậy, gia tài của Nông Văn Cạn được chia đều cho ba người”.

Rời chốn công đường, cả ba bà vừa đi vừa lẩm bẩm “Cứng trân trân cục gân cũng phải – nhớ nhớ thương thương xương cũng phải – thụt dô thụt ra cục da cũng phải”. Bỗng nhiên, hình như đã ngộ ra điều gì, cả ba mục đều đồng nhịp vỗ mông cái đét, rồi hét lên: “Phải, phải, phải – chỉ có cái đó mới là 3 phải. Quan lớn tài thật!”. Từ đó, dân chúng gọi ông ta là “quan tòa ba phải”./.